بررسی سیستماتیک گونه های جنس (poaceae) hordeum l. در استان کرمان با استفاده از داده های مورفولوژیکی، سیتولوژیکی و مولکولی

جنس hordeum l. متعلق به خانواده poaceae است. این جنس بنا بر مشاهدات bor دارای 13 گونه در ایران می باشد که از این تعداد به 7 گونه در استان کرمان اشاره شده است. در بررسی که بر روی 83 صفت کمی و کیفی ریختی بر روی گونه های hordeum l. استان کرمان انجام شد، صفاتی مانند شکننده بودن محور گل آذین، رنگ گره های ساقه، طول نسبی بساک، رنگ سنبله، رنگ بساک بیشترین تاثیر مثبت را در جدایی گونه ها داشتند. دندروگرام حاصل از تجزیه خوشه ای با استفاده از مدل ward و بر پایه فاصله اقلیدسی، وجود 3 گروه اصلی را نشان داد که گروه اول شامل گونه های h. vulgare ، h. distichon,، s h. spontaneum، گروه دوم شامل گونه های h. leporinum ،h. glaucum و h. bulbosum و گروه سوم شامل گونه h. brevisubulatum ssp. iranicum بود که این رده بندی با نتایج neviski بیشترین تطابق را دارد. بررسی های تشریحی بر روی برش عرضی و اپیدرم پشتی برگ پرچمی صورت گرفت که بر این اساس صفاتی مانند شکل برگ، تعداد ردیف های روزنه ای، شکل سلول های کوتاه، حضور و فراوانی ماکروکرک ها معیار های جهت جدایی گونه ها بودند. همچنین نتایج بررسی های تجزیه خوشه ای با استفاده از روش ward و upgma بر پایه فاصله اقلیدسی بر روی 45 صفت برش عرضی و اپیدرم، حضور 3 گروه اصلی را نشان داد که با نتایج مطالعات ریخت شناسی و نتایج neviski هم خوانی دارد. با بررسی نتایج کروموزومی مشخص شد که گونه های hordeum l استان کرمان به 3 سطح دیپلوئید، تتراپلوئید و هگزاپلوئید تعلق دارند. به طوری که گونه های h. distichon،h. vulgare، h. spontaneum و h. glaucum دیپلوئید 2n=2x=14 ، گونه های h. bulbosum،(4x) h. leporinum تتراپلوئید 2n=4x=28 و گونه های(6x) h. leporinum و h. brevisubulatum ssp. iranicum 2n=6x=42 بودند. بررسی تقارن کاریوتیپ بر اساس جدول دو طرفه stebbins و همکاران ، tf%، s% نشان داد که این گونه ها دارای کاریوتیپ متقارن می باشند که بیشترین تقارن در گونه h. glaucum و کمترین میزان تقارن در h. bulbosum و h. leporinum بود. در بررسی های ملکولی، تنوع ژنتیکی30 ژنوتیپ جو با استفاده از 10 آغازگر ریزماهواره (ssr) انجام گرفت . در این بررسی 96 الل چند شکل مشاهده شد و نشانگر های gms003 و gms56با بیشترین میزان چند شکلی اللی مناسب ترین نشانگر ها جهت بررسی تنوع ژنتیکی بودند. دندروگرام تجزیه خوشه ای با استفاده از روش upgma و ضریب تشابه دایس گونه ها را به 4 گروه دسته بندی کرد که گروه اول شامل گونه های h. vulgare،h. distichon,، h. spontaneum، گروه دوم شامل گونه های h. leporinum و h. glaucum ، گروه سوم شامل جمعیت های مختلف h. bulbosum و گروه چهارم جمعیت های h. brevisubulatum ssp. iranicum را شامل شد. که با نتایج حاصل از رده بندی bor تطابق دارد. نتایج مطالعات ریخت شناسی و تشریحی با یکدیگر هم خوانی و در مورد جایگاه h. bulbosum با نتایج ملکولی در ارتباط با 10 نشانگر مورد استفاده در این بررسی مغایرت نشان داد و این مطلب بیان گر این است که با وجود شباهت های ریختی میان h. leporinum و h. glaucum با گونه h. bulbosum، تفاوت های ژنتیکی در میان آن ها وجود دارد و سبب قرار گرفتن h. bulbosum در یک گروه مجزا شده است.